1. Nhiều đơn vị buộc phải lắp đặt
Trong Luật Bảo vệ môi trường 2014 quy định tại Chương IX. Quản lý chất thải thì các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguồn phát thải nước thải, khí thải lưu lượng lớn phải lắp đặt thiết bị quan trắc tự động. Các đối tượng phải lắp đặt hệ thống này đã được quy định cụ thể tại Nghị định 38/2015/NĐ-CP và sau đó, Nghị định số 40/2019/NĐ-CP, đã quy định cụ thể hơn; và các thông tư liên quan như 31/2016/TT-BTNMT, 24/2017/TT-BTNMT
Theo Luật Bảo vệ môi trường mới nhất (2020) quy định tại Chương IX. Quan trắc môi trường, thông tin, cơ sở dữ liệu môi trường và báo cáo môi trường:
- Đối tượng phải quan trắc nước thải tự động, liên tục bao gồm:
a) Khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp xả nước thải ra môi trường;
b) Dự án đầu tư, cơ sở thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với lưu lượng xả nước thải trung bình trở lên ra môi trường;
c) Dự án đầu tư, cơ sở không thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với lưu lượng xả nước thải lớn ra môi trường.
- Đối tượng phải quan trắc bụi, khí thải công nghiệp tự động, liên tục gồm dự án đầu tư, cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường không khí với lưu lượng xả bụi, khí thải lớn ra môi trường.
Tiếp theo, tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP có quy định Danh mục loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường (Phụ lục II), Dự án, cơ sở, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp xả nước thải ra môi trường phải thực hiện quan trắc tự động, liên tục (Phụ lục XXVIII), Dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ xả bụi, khí thải công nghiệp ra môi trường phải thực hiện quan trắc tự động, liên tục, quan trắc định kỳ (Phụ lục XXIX).
2. Ngày càng mở rộng
Tính đến tháng 02/2023, cả nước đã xây dựng và vận hành 1.714 trạm quan trắc (gồm 382 trạm quan trắc môi trường xung quanh và 1.332 trạm quan trắc phát thải tự động, liên tục); đã tổ chức thực hiện truyền số liệu từ doanh nghiệp về Sở TN&MT và từ Sở TN&MT về Bộ TN&MT thông qua phần mềm Quản lý số liệu quan trắc môi trường tự động, liên tục (EnviSoft). Đây là phần mềm do Tổng cục Môi trường xây dựng, phát triển và đã chuyển giao cho 63 địa phương trên toàn quốc.