Hội thảo “Góp ý dự thảo Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia năm 2024 và Hướng dẫn kỹ thuật tính toán, công bố chỉ số VN-AQI, VN-WQI”

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Thiên Phương cho biết: trong những năm gần đây, hệ thống đô thị ở nước ta đã tăng lên nhanh chóng cùng với sự mở rộng cả về quy mô và diện tích, dân số đô thị chiếm 32,8% dân số toàn quốc và tốc độ đô thị hóa đạt 42,7% vào năm 2023, kinh tế đô thị đóng góp khoảng 70% GDP cả nước. Ngoài ra, sự hình thành và phát triển các loại hình đô thị mới như “đô thị thông minh” hoặc “đô thị công nghiệp” không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) đất nước còn góp phần tăng cường công tác bảo vệ môi trường theo hướng phát triển bền vững.

Cùng với các đô thị, các khu công nghiệp (KCN) cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển KT-XH ở Việt Nam. Các KCN và các đô thị đã và đang là nhân tố chủ yếu thúc đẩy tăng trưởng công nghiệp, tăng khả năng thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước đối với phát triển công nghiệp, đẩy mạnh xuất khẩu, tạo công văn việc làm và thu nhập cho người dân. Các khu đô thị và KCN đã góp phần tạo ra sự chuyển dịch tích cực trong cơ cấu KT-XH của các địa phương, của vùng, miền và của cả nước, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu đưa Việt Nam là nước đang phát triển có nền công nghiệp hiện đại, thu nhập của người dân từ trung bình cao đến năm 2030 theo Chiến lược phát triển KT-XH giai đoạn 2021-2030. 

Không thể phủ định vai trò quan trọng của các đô thị và KCN đã và đang đóng góp tích cực vào sự phát triển KT-XH cả nước, tuy nhiên, do hệ thống đô thị của nước ta đang phát triển nhanh về số lượng song hạ tầng kỹ thuật đô thị chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, một số KCN còn thiếu nhận thức trong công tác kiểm soát chất thải dẫn đến các nguy cơ gây ô nhiễm môi trường tại các đô thị đó là tình trạng ô nhiễm tại các ao, hồ, kênh mương nội thành, tình trạng xâm nhập mặn, ngập lụt ở các đô thị phía Nam hay nhức nhối hiện nay là tình trạng thu gom, phân loại rác thải sinh hoạt, ... Và thực trạng này cũng diễn ta tại các KCN. Các thách thức nêu trên nếu không được kiểm soát chặt chẽ sẽ gây tác động lớn đến sức khỏe và đời sống của người dân, tác động xấu đến cảnh quan, hệ sinh thái và là rào cản tiến tới các mục tiêu phát triển KT-XH của Việt Nam trong giai đoạn tới.

Bên cạnh những nội dung được xây dựng trong báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia 2024, cũng trong năm nay Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường cũng tiến hành rà soát để lấy ý kiến sửa đổi đối với 02 hướng dẫn kỹ thuật về tính toán chỉ số chất lượng không khí (VN_AQI) và chỉ số chất lượng nước (VN_WQI) của Việt Nam. QCVN 08:2023/BTNMT- Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt và QCVN 05:2023/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí đã được ban hành vào năm 2023 và chính thức có hiệu lực kể từ ngày 12/9/2023. Những nội dung quy định mới sẽ cần được cập nhật trong các hướng dẫn kỹ thuật tính toán chỉ số VN_AQI và VN_WQI để đảm bảo việc tính toán phù hợp với quy định trong các QCVN. Trong thời gian qua, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan và các chuyên gia tiến hành khảo sát, đánh giá, tổng hợp thông tin, dữ liệu chất lượng môi trường, quản lý môi trường đô thị và KCN từ các Bộ, ngành, địa phương để dự thảo Báo cáo hiện trạng môi trường năm 2024; đồng thời rà soát, đánh giá hiện trạng áp dụng và đề xuất điều chỉnh Hướng dẫn kỹ thuật tính toán bộ chỉ số VN_AQI và VN_WQI.

Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia năm 2024 được xây dựng dựa trên mô hình D-P-S-I-R trên cơ sở tổng hợp các thông tin, dữ liệu từ các bộ ngành, các địa phương và các cơ quan liên quan. Tuy nhiên, Dự thảo báo cáo mới tập trung vào phản ánh về thực trạng chất lượng môi trường tại các đô thị và KCN, mà chưa đủ các thông tin và dữ liệu để nhận diện đầy đủ, rõ ràng các nguy cơ ô nhiễm môi trường; các vấn đề môi trường bức xúc, nổi cộm trong thời gian qua cũng như xác định các nguyên nhân, sức ép của vấn đề ô nhiễm môi trường ở đô thị và các KCN, từ đó đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường và cải thiện chất lượng môi trường.

Toàn cảnh Hội thảo

Hội thảo của chúng ta hôm nay đề nghị quý vị đại biểu tập trung trao đổi thảo luận một số nội dung quan trọng, cụ thể: 

Một là, góp ý cho các thông tin, dữ liệu, nội dung của dự thảo Báo cáo hiện trạng môi trường 2024; lấy ý kiến đối với nội dung cần sửa đổi đối với Hướng dẫn kỹ thuật tính toán, công bố chỉ số VN_AQI, VN_WQI (việc tính toán các thông số quan chắc các chất ô nhiễm trong không khí, chất lượng nước mặt tại việt Nam nhằm cho biết tình trạng chất lượng không khí, chất lượng nước mặt, mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe con người). 

Hai là, cung cấp, cập nhật các thông tin về công tác quản lý môi trường đô thị và KCN tại các địa phương; các giải pháp phối hợp kiểm soát ô nhiễm môi trường đô thị và KCN giữa các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương,…

Ba là, thảo luận các vấn đề môi trường bức xúc, nổi cộm trong thời gian qua cũng như xác định các nguyên nhân, sức ép của vấn đề ô nhiễm môi trường ở đô thị, các KCN và các đề xuất.