Sửa đổi Nghị định số 08/2022/NĐ-CP: Cắt giảm thủ tục hành chính, phân quyền cho các địa phương trong lĩnh vực bảo vệ môi trường

Trong quá trình triển khai thực hiện, bên cạnh các hoạt động đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn, phổ biến các quy định, chính sách mới của Luật BVMT 2020 đến đầy đủ các đối tượng cơ quan, tổ chức, cá nhân, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ động nắm bắt, tổng hợp các ý kiến đề xuất của người dân, doanh nghiệp, địa phương kiến nghị trong quá trình triển khai thi hành Luật.

Kết quả tổng hợp ý kiến cho thấy, có một số ý kiến đề nghị rà soát để tiếp tục tăng cường phân cấp mạnh mẽ hơn nữa cho địa phương trong giải quyết thủ tục hành chính về môi trường, cắt giảm thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp và thuận lợi hơn cho việc triển khai một số chính sách mới của Luật Bảo vệ môi trường 2020. Do vậy, việc xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP là cần thiết và là yêu cầu thực tiễn khách quan.

Hoàn thiện dự thảo sửa đổi Nghị định số 08/2022/NĐ-CP

Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung 50/169 điều, 14/34 phụ lục, bổ sung 2 phụ lục, thay thế 2 phụ lục.

Mục đích của việc sửa đổi nhằm tiếp tục thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc thực hiện cắt giảm TTHC, đẩy mạnh việc phân quyền cho các địa phương trong lĩnh vực BVMT; tạo điều kiện thuận lợi hơn khi triển khai các chính sách mới của Luật BVMT; bảo đảm đồng bộ giữa các quy định của pháp luật về BVMT.

Việc xây dựng Nghị định sửa đổi, Bộ TN&MT bám sát các quan điểm chỉ đạo: (1) Cải cách TTHC cho người dân và doanh nghiệp theo tinh thần Nghị quyết số 131/NQ-CP thông qua việc cắt giảm đối tượng phải thực hiện TTHC trong lĩnh vực môi trường. (2) Tiếp tục rà soát, đẩy mạnh phân cấp cho địa phương giải quyết một số TTHC về môi trường thuộc thẩm quyền của Bộ TN&MT theo tinh thần Nghị quyết số 131/NQ-CP. (3) Sửa đổi để tạo thuận lợi hơn khi triển khai các quy định, chính sách mới về BVMT; rà soát, chỉnh lý một số lỗi kỹ thuật soạn thảo văn bản. Theo đó, việc sửa đổi các nội dung cần bảo đảm không thay đổi chính sách lớn, không mở rộng đối tượng chịu tác động của chính sách đã được ban hành và áp dụng ổn định.

Đẩy mạnh phân quyền cho địa phương

Nghị định sửa đổi đã đẩy mạnh phân quyền cho các địa phương trong
thẩm định báo cáo ĐTM, cấp Giấy phép môi trường (GPMT) đối với một số loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thông qua việc sửa đổi một số tiêu chí về quy mô, công suất các loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ như: chăn nuôi gia súc, gia cầm; giết mổ gia súc, gia cầm; sản xuất linh kiện, thiết bị điện, điện tử và một số loại hình khác. Cụ thể: Sửa đổi, bổ sung Phụ lục II:

Đối với loại hình sản xuất linh kiện, thiết bị điện, điện tử: Theo quy định tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, dự án thuộc loại hình này có mức công suất lớn là từ 1 triệu linh kiện, thiết bị/năm hoặc từ 1.000 tấn sản phẩm/năm trở lên sẽ thuộc nhóm I và do Bộ TN&MT thẩm định báo cáo ĐTM. Tiếp thu ý kiến của các địa phương, Bộ TN&MT đề xuất nâng mức công suất lớn nêu trên gấp 07 lần quy định hiện hành (tiếp thu ý kiến của địa phương đề xuất mức công suất cao nhất); đồng thời bổ sung thêm mức công suất nhỏ của loại hình này để tăng cường phân cấp cho cấp huyện cấp GPMT (hiện Nghị định số 08/2022/NĐ-CP không quy định mức này).

Đối với loại hình chăn nuôi gia súc, gia cầm: Theo quy định tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, dự án thuộc loại hình này có mức công suất lớn là từ 1.000 đơn vị vật nuôi/năm trở lên (mức công suất này cao hơn 03 lần quy định về chăn nuôi trang trại quy mô lớn theo pháp luật về chăn nuôi) sẽ thuộc nhóm I và do Bộ TN&MT thẩm định báo cáo ĐTM. Tiếp thu ý kiến của các địa phương, Bộ TN&MT đề xuất nâng mức công suất lớn nêu trên gấp 03 lần quy định hiện hành (đa số địa phương được lấy ý kiến đồng ý với phương án này); đồng thời cũng nâng mức công suất nhỏ lên tương ứng để tăng cường phân cấp cho UBND cấp huyện cấp GPMT.

Phương án sửa đổi nêu trên sẽ giúp phân cấp cho UBND cấp tỉnh thẩm định báo cáo ĐTM, cấp GPMT đối với đa số đối tượng thuộc loại hình này.
Sửa đổi, bổ sung Phụ lục III:

Đối với dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ 02 vụ trở lên: Theo quy định tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, dự án thuộc loại hình này có quy mô chuyển đổi từ 10 ha trở lên sẽ thuộc nhóm I và do Bộ TN&MT thẩm định báo cáo ĐTM (quy định này được dẫn theo thẩm quyền quyết định của Thủ tướng Chính phủ theo pháp luật về đất đai). Liên quan đến nhóm đối tượng này, Bộ TN&MT đề xuất sửa đổi theo hướng nâng mức quy mô chuyển đổi lên gấp 5 lần mức hiện hành (từ 50ha trở lên mới thuộc nhóm I).

Phương án sửa đổi nêu trên sẽ giúp phân cấp cho UBND cấp tỉnh thẩm định báo cáo ĐTM cho đa số đối tượng có yếu tố nhạy cả về môi trường này.

Đối với dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất, đất có mặt nước của rừng tự nhiên: Theo quy định tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất, đất có mặt nước từ 03 ha trở lên đối với rừng tự nhiên sẽ thuộc nhóm I và do Bộ TN&MT thẩm định báo cáo ĐTM.

Liên quan đến nhóm đối tượng này, Bộ TN&MT đề xuất sửa đổi theo hướng nâng mức quy mô chuyển đổi lên hơn 3 lần quy định hiện hành (từ 10 ha trở lên mới thuộc nhóm I). Phương án sửa đổi nêu trên sẽ giúp phân cấp cho UBND cấp tỉnh thẩm định báo cáo ĐTM cho nhiều đối tượng có yếu tố nhạy cảm này.

Sửa đổi, bổ sung Phụ lục IV: Đối với dự án thủy điện:Theo quy định tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, dự án thủy điện thuộc thẩm quyền cấp giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước của Bộ TN&MT sẽ thuộc nhóm I và do Bộ thẩm định báo cáo ĐTM. Mặc dù, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP đã có quy định loại trừ đối với dự án thủy điện có công suất dưới 20MW sẽ không áp dụng thẩm quyền nêu trên để phân loại dự án đầu tư mà áp dụng các tiêu chí về môi trường khác để phân loại dự án. Tuy nhiên, để thể hiện rõ tinh thần phân cấp thẩm quyền thẩm định báo cáo ĐTM của các dự án thủy điện cho địa phương, Bộ TN&MT đề xuất bổ sung nội dung tại Phụ lục IV để quy định đối tượng này sẽ được phân loại vào nhóm II và thuộc thẩm quyền thẩm định báo cáo ĐTM của UBND cấp tỉnh.

Tránh cơ chế xin cho, tạo thuận lợi cho địa phương, doanh nghiệp

Theo văn bản số 421/TB-VPCP ngày 17/9/2024 thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp về dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 2020. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục tập trung rà soát tất cả các thủ tục hành chính quy định tại Nghị định 08/2022/NĐ-CP đảm bảo thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 391/TTg-NN ngày 10/6/2024, theo đó thực hiện phân cấp, phân quyền, phân bổ nguồn lực, tránh cơ chế xin cho, tạo thuận lợi cho địa phương, doanh nghiệp, đảm bảo đúng mục tiêu về cắt giảm thủ tục hành chính đã đề ra khi xây dựng dự thảo Nghị định.

Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu tiếp thu các ý kiến xác đáng mà các đại biểu dự họp đã nêu (ý kiến của TP. Đà Nẵng; UBND tỉnh Hà Nam; Hiệp hội Nhựa Việt Nam; một số ý kiến của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam).

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì và trực tiếp làm việc với các bộ, ngành, địa phương, các hiệp hội doanh nghiệp, các chuyên gia để tiếp tục làm rõ và thống nhất các vấn đề đảm bảo các quy định trong dự thảo Nghị định sát với thực tế và thuận lợi cho quá trình tổ chức thực hiện.

Về việc quy định miễn thuế xuất khẩu đối với sản phẩm được sản xuất từ hoạt động tái chế, xử lý chất thải và hiệu lực được áp dụng từ ngày 10/1/2022; quy định về máy móc, thiết bị, phương tiện, dụng cụ, vật tư chuyên dùng nhập khẩu để sử dụng trong các dự án, cơ sở thực hiện dịch vụ thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung và dịch vụ xử lý nước thải sinh hoạt tập trung được miễn thuế nhập khẩu, Phó Thủ tướng lưu ý đây là các vấn đề thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập khẩu và đã được quy định tại Luật này và văn bản quy định chi tiết (Nghị định số 134/2016/NĐ-CP ngày 1/9/2016 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập khẩu). Do vậy, yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện đúng các quy định liên quan của Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập khẩu và văn bản quy định chi tiết, theo đó ban hành theo thẩm quyền và quy định các nội dung này.

Để có thêm cơ sở cho việc xây dựng và ban hành danh mục, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính nghiên cứu thống nhất quy định trong Nghị định một số nội dung có tính chất định hướng, nguyên tắc cho việc xây dựng và ban hành danh mục.

Về thời điểm áp dụng, Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp nghiên cứu thống nhất phương án quy định đảm bảo phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Về quy định lộ trình, tỷ lệ phế liệu nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp thống nhất giải pháp trên nguyên tắc giải pháp phải có cơ sở pháp lý, đúng theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và pháp luật có liên quan.

Về định mức chi phí tái chế (Fs), Phó Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp nghiên cứu thống nhất phương án quy định tại Nghị định về việc Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan có thẩm quyền ban hành định mức này.

Đồng thời, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu tiếp thu ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại cuộc họp về việc bổ sung các quy định về đánh giá sơ bộ tác động môi trường (trách nhiệm, phạm vi, nội dung, thời hạn cho ý kiến).

Về trách nhiệm tài chính đối với các doanh nghiệp trong việc thu hồi, xử lý sản phẩm thải bỏ, Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu ý kiến của Bộ Công Thương nêu tại cuộc họp để có giải pháp trên nguyên tắc phải đánh giá kỹ tác động của phương án này.

Dự thảo Nghị định tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm cắt giảm thủ tục hành chính (TTHC) về đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường, tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương. 

Bộ TN&MT chỉ tập trung giải quyết TTHC về môi trường cho các đối tượng: Thực hiện trên địa bàn liên tỉnh; có hoạt động xả nước thải vào nguồn nước mặt liên tỉnh; thuộc thẩm quyền quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ; các loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất lớn (ngoài các đối tượng đã thực hiện phân cấp).